در سال ۱۳۳۴ شمسی طی قراردادی در مقابل احداث کارخانه ذوب آهن توسط شوروی سابق در ایران، قرار شد گازهای همراه نفت، پالایش و با خط لوله به شوروی منتقل شود. مطالعات گسترده ای انجام شد و پروژه خط لوله سراسری اول موسوم به IGATI  اجرا و به بهره‌برداری رسید. به دلیل این‌که نیاز بود همه امور مرتبط با گاز را یک سازمان انجام دهد، شرکت ملی گاز ایران اسفند ماه ۱۳۴۴ متولد شد تا پاسخگوی مسئولیت‌ها و اهداف بزرگ صنعت نفت در آینده باشد.

هم اکنون این شرکت یکی از چهار شرکت اصلی وزارت نفت است که به بخش بسیار بزرگی از اهداف خود رسیده است و با نیم قرن تجربه آماده برداشتن گام‌های بلند‌تری برای شکوفایی اقتصاد جمهوری اسلامی است.

از آنجا که در پایان سال ۱۳۹۴ شرکت ملی گاز ایران وارد پنجاهمین سال تاسیس خود شد این ضرورت ایجاب می‌کرد تاریخ شفاهی ۵۰ سال فعالیت این شرکت گردآوری شود تا به عنوان سندی برای آیندگان باقی بماند. برای این منظور با ۵۰ نفر از مدیران و پیشکسوتان این صنعت، گفت‌و‌گوهایی انجام شده است و در کتاب «انرژی پاک با نیم قرن تلاش» توسط شرکت ملی گاز ایران چاپ شده است. مجید بوجار زاده، سخنگو و رئیس روابط عمومی شرکت ملی گاز  و علی بهادر گردآوری این کتاب را بر عهده داشته اند.

کتاب، با سخن رهبر معظم انقلاب آغاز می شود. ایشان، هشتم فروردین سال ۱۳۹۰ در بازدید از پارس جنوبی گفته‌اند: «گاز ثروت است، نفت ثروت است؛ اما از این ثروت‌ها خیلی مهم‌تر، نیروی انسانی با استعداد و علاقه‌مند و دارای توان کار است. ما این ثروت را داریم؛ اصل این است. اگر یک ملتی این نیروی انسانی را داشت، می‌تواند ثروت‌های طبیعی خودش را هم استحصال کند و در خدمت ملت قرار دهد؛ اما اگر این را نداشت، ثروت‌های طبیعی‌اش هم در خدمت دیگران قرار خواهد گرفت؛ برای دیگران بیشتر سود خواهد داد تا برای خود او. ما بحمدالله این ثروت را داریم.»

درگفت‌و‌گوی چاپ شده با بیژن زنگنه در این کتاب آمده است: «طی یک سال و نیم تا دو سال آینده به ۹۷ تا ۹۸ درصد کل جمعیت کشور از نظر پوشش گاز می‌رسیم و این بدان معناست که ۹۷ تا ۹۸ درصد کشور از گاز استفاده می‌کنند.‌»

وی با اشاره به این‌که طی چهار سال آینده و تا ۲۰۲۰ به یکی از بزرگترین صادرکننده‌های فرآورده‌های نفتی در جهان تبدیل می‌شویم، گفته است: «به دلیل این‌که تمام یک میلیون بشکه میعانات گازی را به فرآورده‌ها تبدیل و صادر می‌کنیم شاید به یکی از بزرگترین صادرکنندگان و تولیدکنندگان پتروشیمی منطقه تبدیل شویم. چون طی برنامه ریزی‌های انجام شده می‌خواهیم  تولیدمان را از ۲۰ میلیارد دلار کنونی به بالای ۴۰ میلیارد دلار برسانیم این بدان معناست که  اولین صادر کننده و تولید کننده پتروشیمی در منطقه می‌شویم و بهتر است به دلیل تکمیل زنجیره محصول پتروشیمی میزان صادرات را کمتر کنیم.»

وزیر نفت ابراز امیدواری کرده است: «‌اگر در امر صادرات مشکلاتمان حل شود می‌توانیم  ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز صادرات  با احتساب ال ان جی داشته باشیم. این میزان رقم بسیار خوبی برای ایران است و جایگاه خوبی را به ما می‌دهد و انشالله نفت خام کشورمان نیز به ۴,۶ تا ۴.۸ میلیون بشکه در روز برسد.»
در فصل اول این کتاب گفت‌و‌گوهایی با مدیران عامل شرکت ملی گاز ایران از سال ۱۳۶۴ تا‌کنون انجام شده است، یکی از این مدیران، حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران است.

در بخشی از گفت‌و‌گوی عراقی آمده است: «در مصرف بهینه انرژی کار اصولی انجام نشده است، که حتما باید در این قضیه اقدامات بیشتری انجام شود. سازمانی که انرژی می‌فروشد مسئولیت اجتماعی دارد. می‌تواند برروی فناوری‌هایی با بازدهی بالا که  آلودگی هوای کمتری دارد سرمایه گذاری کند. هر کدام از ما وظایف جداگانه‌ای داریم؛ من گاز را می‌رسانم، صنعت می‌رود بخاری با بازدهی پایین تولید می‌کند، صنعت و فناوری هم تجهیزات با بازدهی بالا تولید نمی‌کنند، چون قیمت آن بالا می‌رود و کسی نمی‌خرد.»

عراقی در ادامه می‌گوید: «ما توانستیم در مدت این ۳۰ سال به بیش از ۲۰ میلیون خانوار، یعنی حدود ۷۰ میلیون نفر گرما و روشنایی بدهیم. نیروگاه‌ها بدون گاز دچار مشکل می‌شوند. با قطع گاز در برخی جاها، گاز جایگزین آن می‌شود. بنابر‌این من به کارکنان گاز تبریک می گویم، چون کار مردان روشنی و گرمی است.  همه کارهای ما در جهت رفاه مردم، امنیت انرژی، حفظ محیط‌زیست و بالا بردن ثروت ملی بوده و تمام این‌ها ارزشمند است. واقعا نمی‌شود این فرآیند را یک حادثه تلقی کرد.»

فصل دوم این کتاب به پیشکسوتان اختصاص داده شده است و در آن از کارشناسان و متخصصانی چون؛ رکن‌الدین جوادی گفت‌وگویی به چاپ رسیده است.

وی در مورد نقش گاز در ایجاد امنیت انرژی می‌گوید: «امنیت انرژی به برداشت ما از معنا و مفهوم امنیت بر می‌گردد! این واژه برای برای تولید کننده و مصرف‌کننده معنای متفاوتی دارد. وارد کننده‌ها به دنبال انرژی‌های جایگزین هستند که وابسته به یک نوع از انرژی نشوند؛ اما امنیت ما در مصرف داخلی به دو امر بستگی دارد؛ اول، به جدیت رعایت استانداردهای فنی در گاز و دوم، توسعه فراوان ذخیره سازی. این موارد برای ما کافی است که بتوانیم امنیت را در کشور مدیریت کنیم. حال اگر بخواهیم به عنوان صادر کننده عمل کنیم، باید یک سری قوانین معتبر برای حفاظت از قوانین خود طرح کنیم، مثل قانون حفاظت از سرمایه‌گذاری خارجی در کشور. ما برای صادرات خود باید قوانینی وضع کنیم که اگر کشور یا شرکتی خواست از منابع ما استفاده کند، بداند که قردادمان معتبر است و حدود قانونی و اجرائی برای آن تعیین نشده است.»

در فصل سوم این کتاب نیز به مدیران کنونی پرداخته شده است یکی از این مدیران  شرکت ملی گاز ایران عبدالحسین ثمری میبدی، معاون عملیات این شرکت در بخشی از صبحت‎های خود در این کتاب به چالش‌های تامین گاز در سال‌های اخیر این‌چنین اشاره کرده  است: «قبل از این‌که پارس جنوبی به تولید برسد ما چالش‌های بسیار جدی برای تامین گاز کشور داشتیم، مثلا وقتی که خاصیت گاز مشخص شد همیشه مصرف از تولید جلو بود، حال در مقطع سال‌هایی که باید پارس جنوبی به تولید می‌رسید، به آخر خطر رسیده بودیم. در آن مقطع زمانی همان پالایشگاه‌هایی را که زمانی از لحاظ ظرفیت اسمی برای ما چالش بود تبدیل به یک فرصت کردیم. یک شرکت روشی به نام«تاتنف» در مکاتبه‌ای اعلام کرد که ما می توانیم پالایشگاه شما را از لحاظ ظرفیت ارتقا دهیم، و مذاکراتی انجام شد و بازدیدهایی از آن شرکت صورت گرفت و در آستانه امضای موافقت‌نامه و پروتکلی که بتوانیم دانش و تکنولوژی بدهیم، و قبل از این‌که تعهدی برای خودمان ایجاد کنیم، متوجه شدیم که اصلا به این تکنولوژی نیازی نداریم و با قابلیت و توانایی‌های خودمان می‌توانیم این کار را انجام دهیم، که اولین آن در پالایشگاه جم اتفاق افتاد.‌»

فصل چهارم این کتاب نیز به شرکت و پیمانکاران اختصاص داده شده است و گفت‌و‌گویی از عبدالحسین بساق زاده، مدیرعامل شرکت لوله سازی اهواز در آن به چاپ رسیده است.

وی در بخشی از گفت‌و‌گوی خود به لزوم بهبود و ارتقای سطح همکاری‌ها پرداخته و گفته، «بعضی از نگرش‌هایی که الان وجود دارد مثل ۵۰ سال گذشته نیست، الان دیگر باید بگوییم شرکت گاز ۵۰ ساله شده و باید به بلوغ رسید، هنوز بعضی از قوانین مثل قدیم هستند، این به ضرر بخش خصوص است. زمان قدیم این‌گونه بود که تمامی مواد اولیه یک لوله از قبیل فولاد، وایر فلاکس، الکترود و سایر چیزهایی که نیاز بود توسط شرکت ملی گاز تهیه شده و به لوله ساز داده می‌شد، لوله ساز تبدیل می‌کرد، آن را جوش می‌داد و دستمزد می‌گرفت. آن موقع می‌گفتند که ۲۵ درصد دستمزد را به عنوان پیش پرداخت در قبال ضمانت‌نامه می‎دهیم که حرف منطقی بود. اما هر چه آمدیم جلوتر شرکت ملی گاز شرایط تحویل لوله را عوض کرد. بعد از مدتی این پروژه‌ها را به‎صورت EPC تعریف کردند که الان مجری EPCF شده است که FINANCE آن را هم می‌خواهد. وقتی این‌ها جلوتر می‌آید باید قوانین تغییر کند، زیرا برای نقدینگی تهیه مواد اولیه نیاز است. اگر ما آن‌را هم بر عهده لوله ساز بگذاریم خواه و ناخواه باید از تسهیلات بانکی استفاده کنیم که با بانک ها به راحتی نمی‌شود کار کرد و باید از نقدینگی خود پرداخت کند که معمولا این وجود ندارد چرا که ما بخش خصوصی هستیم‌. این یک طرف قضیه است که باید فکر ی برای آن بشود.

کتاب «گاز انرژی پاک با نیم قرن تلاش» به مناسب پنجاهمین سالگرد تاسیس شرکت ملی گاز ایران به همت روابط عمومی این شرکت جمع‌آوری شده و به چاپ رسیده است.

http://www.shana.ir/fa/newsagency/274926/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-